บทที่ 1 การใช้โปรแกรม ArcMap

การใช้โปรแกรม ArcMap


วิดีโอและวิธีการใช้โปรแกรม ArcMap






ขั้นตอนและวิธีการ

ArcGis

ArcGIS Desktop เป็นซอฟท์แวร์ที่ติดตั้งใช้งานในเครื่องของผู้ใช้ สาหรับการสร้าง การจัดการ และการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นที่ ซึ่งมีประสิทธิภาพการทางานเพิ่มมากขึ้นโดยเรียงลาดับจาก ArcView, ArcEditor และ ArcInfo โดยบางชุดคาสั่งสามารถใช้งานได้ในระดับสูงเท่านั้น การเลือกใช้งานในระดับใดจึงขึ้นอยู่กับหน่วยงานและวัตถุประสงค์ของการทางาน

ArcView นิยมใช้งานมาก ระดับการใช้งานประกอบด้วยฟังก์ชั่นการแสดงผลข้อมูลแผนที่ การสร้างและจัดการป้ายข้อมูล แสดงแผนที่จากอินเตอร์เน็ต การสืบค้นข้อมูลเชิงพื้นที่และตาราง การเข้าถึงและปรับแก้ข้อมูล การสร้างรายงานและกราฟ การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นที่ด้วย Geoprocessing การสร้างแบบจาลองการวิเคราะห์ด้วย Model builder การจัดทาแผนที่ ฯลฯ

ArcEditor ครอบคลุมฟังก์ชั่นการทางานของ ArcView ทั้งหมด และเพิ่มความสามารถใการจัดเก็บข้อมูลแบบ SDE Geodatabase มีเครื่องมือในการแก้ไขข้อมูลขั้นสูง การตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลด้วย Topology การสร้างความสัมพันธ์ข้อมูล การสร้างและแก้ไข Feature-link annotation การกาหนด Subtype และ Domain รวมทั้งการแก้ไขข้อมูลโดยผู้ใช้งานหลายคนพร้อมกัน

ArcInfo ครอบคลุมฟังก์ชั่นการทางานของ ArcEditor ทั้งหมด พร้อมทั้งเครื่องมือ Geprocessing ครบทุกคาสั่ง มีชุดคำสั่ง ArcInfo Workstation ครบชุด (ARC, ArcEdit, ArcPlot, INFO และ Arc Macro Language หรือ AML) นอกจากนี้สามารถแก้ไขข้อมูลประเภท Coverage file ได้

โปรแกรม ArcGIS Desktop ทั้ง 3 ระดับ ได้แก่  ArcView, ArcEditor และ ArcInfo จะมีเครื่องมือหรือโปรแกรมหลักทังหมด 3 โปรแกรม คือ

ArcMapโปรแกรมจัดการแผนที่

ArcToolboxโปรแกรมจัดการข้อมูล

ArcCatalogโปรแกรมจัดการวิเคราะห์ข้อมูล

ArcMap

ใช้สาหรับแสดงข้อมูลแผนที่ ข้อมูลภาพ การปรับแก้ข้อมูลเชิงพื้นที่และข้อมูลเชิงคุณลักษณะ การวิเคราะห์ข้อมูล การสร้างแบบจาลอง รวมถึงการสร้างแผนที่ กราฟ และรายงาน  สามารถเรียกแสดงผลผ่านหน้าต่างโปรแกรมได้อย่างสะดวก นอกจากนี้ยังช่วยสนับสนุนการแสดงผลภาพแผนที่ในเอกสาร และสิ่งพิมพ์อิเล็กโทรนิกส์

มีวิธีเปิด 2 แบบ คือ

1.             ไปที่ Start > All programs > ArcGis > ArcMap

2.             ไปที่หน้า Desktop > ดับเบิ้ลคลิกที่ไอคอน Arcmap

หน้าต่างที่แสดงขึ้นมาทุกครั้งเวลาที่เปิดโปรแกรมคือ หน้าต่างแสดงโปรเจคงานทั้งหมดที่เราเคยทำ หากเราไม่ต้องการเปิดโปรเจคงาน ก็กดปิดไปได้เลย

ส่วนประกอบของ ArcMap

1.             Title Bar / Task Bar

เป็นเมนูคำสั่งที่ควบคุมการทำงานของโปรแกรมทั้งหมด หรือเป็นส่วนที่แสดงชื่องานที่เราเปิดขึ้นมา

2.             Menu Bar

เป็นฟังก์ชั่นการทำงานทั้งหมดที่ใช้ในการทำงานใน ArcMap

3.             Tool Bar

เป็นเครื่องมือต่างๆที่ใช้ในการทำงานและแก้ไขงาน
*ถ้าต้องการใช้เครื่องมือ แต่ไม่มีปรากฏอยู่ที่แถบ Tool Bar สามารถเรียกใช้งานได้โดย คลิกขวาบนพื้นที่กว้าง แล้วเลือกเครื่องมือที่ต้องการ

4.             Table Of Content (TOC)

เป็นหน้าสารบัญที่จะแสดงชั้นข้อมูล/ไฟล์งานที่เปิดอยู่
*ค่าตั้งต้นของ Table Of Content จะอยู่ด้านซ้ายมือของโปรแกรมเสมอ หากต้องการย้ายตำแหน่งก็สามารถทำได้โดยคลิกค้างแล้วลากไปยังตำแหน่งที่ต้องการ หากต้องการให้กลับไปอยู่ตำแหน่งเดิม ให้ดับเบิ้ลคลิก

5.             Display Area

เป็นพื้นที่แสดงข้อมูลที่เปิดขึ้นมา มีรูปแบบการแสดง 2 รูปแบบ คือ

1.)        Data View จะใช้แสดงข้อมูล รวมถึงการแก้ไขข้อมูล

2.)        Laout Veiw จะใช้แสดงผลข้อมูล

6.             Status Bar

เป็นแถบที่แสดงสถานะของข้อมูล บอกหน่วยของแผนที่ แสดงค่าพิกัดละติดจูด/ลองจิจูด ค่าพิกัด UTM ตัวเลขจะเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาที่เลื่อนเมาส์บน Display Area

7.             Catalog Window

ใช้ติดต่อกับฐานข้อมูล โดยการ Connect to Folder ไปที่ Folder Connections > คลิกขวา > Connect to Folder > เลือก Folde ที่ต้องการ > OK

ArcCatalog

เป็นโปรแกรมที่ใช้ติดต่อฐานข้อมูล มีความสามารถเลือกเส้นทางข้อมูล (Browse) ดูโครงสร้างการจัดเก็บข้อมูล (Organize) การเข้าถึงข้อมูลทาได้โดยการคลิก Connect to Folder แล้วเลือกกาหนดตาแหน่งที่จัดเก็บข้อมูลหรือโฟลเดอร์ที่ต้องการใช้งาน นอกจากนี้ยังสามารถดูรายละเอียดของข้อมูล หรือ Metadata รวมถึงการจัดการข้อมูลได้ง่ายและสะดวกอีกด้วย

ส่วนประกอบ ArcCatalog  มี 2 ส่วน

1.             Catalog Tree  บอกเส้นทางของข้อมูลว่าอยู่ใน Folder ไหน

2.             Catalog Content ประกอบด้วย

1.)        Tab Content แสดงชั้นข้อมูล สัญลักษณ์ข้อมูล ประเภทข้อมูล

2.)        Tab Preview แสดงข้อมูล

3.)        Tab Description แสดงรายละเอียดของข้อมูล เช่น ผู้จัดทำ ประเภทข้อมูล

ArcToolbox

เป็นเครื่องมือสนับสนุนในการวิเคราะห์ข้อมูล GIS เช่น การซ้อนทับข้อมูล การแปลงข้อมูล

ArcToolbox มีเครื่องมืออัตโนมัติที่ช่วยแนะนาขั้นตอนการใช้งาน ประกอบด้วยเครื่องมือต่าง ๆ มากกว่า 140 คำสั่ง เช่น การต่อแผนที่ (Merge) การตัดแผนที่ (Clip) ฯลฯ ArcToolbox จะแบ่งย่อยเป็น Toolset และ Tool ตามลำดับ

Help

เป็นเอกสารช่วยเหลือเพื่อแนะนาการใช้งาน ArcGIS Desktop แก่ผู้ใช้ โดยแบ่งตามวิธีการค้นเอกสาร ได้แก่

Contents แสดงสารบัญหัวเรื่องของเอกสารช่วยเหลือ

Favorite ใช้เก็บหัวข้อที่สนใจที่ได้จากการค้นหา

Search ใช้ค้นหาคำทุก ๆ คำที่ค้นหาจากเอกสารช่วยเหลือ

ArcGIS Desktop มีชุดโปรแกรมเสริม หรือ Extension ให้เลือกใช้หลากหลาย ดังนี้

3D Analyst สาหรับวิเคราะห์และแสดงผลในรูป 3 มิติ การประมวลผลข้อมูลเวกเตอร์และราสเตอ สร้างและวิเคราะห์ข้อมูลพื้นผิว (Surface Analysis) และควบคุมการแสดงผลเป็นภาพการเคลื่อนไหวได้อย่างสะดวก ประกอบด้วย 2 โปรแกรม คือ

ArcScene ใช้วิเคราะห์และแสดงผลข้อมูลในรูปแบบ 3 มิติ

ArcGlobe ใช้วิเคราะห์และแสดงผลข้อมูลในรูปแบบ 3 มิติด้วยมุมมองบนลูกโลก

Spatial Analyst สาหรับวิเคราะห์เชิงพื้นที่ขั้นประยุกต์ ผู้ใช้งานสามารถจัดเตรียมแผนที่แบบจาลองราสเตอร์และเวกเตอร์ เพื่อใช้ในการวิเคราะห์ นิยมใช้สร้างแบบจาลองรูปแบบต่าง ๆ เช่น แบบจาลองความสูงเชิงเลข (Digital Elevation Model: DEM) ด้วยวิธีการประมาณค่าช่วง (Interpolation) สามารถใช้วิเคราะห์เวกเตอร์หรือราสเตอร์ได้ตามความต้องการของผู้ใช้

Network Analyst สาหรับวิเคราะห์ข้อมูลในรูปแบบโครงข่าย ใช้ในการคำนวณหาเส้นทาง ทิศทางการเดินทาง และกำหนดหาพื้นที่ให้บริการตามระยะเวลาหรือระยะทางที่กำหนด ใช้คำนวณพื้นที่การให้บริการตามระยะทางหรือระยะเวลาที่กำหนด  ผลการศึกษาสามารถรายงานผลเป็นรูปแบบเส้นทางการเดินทาง ส่งออกผลลัพธ์ในรูปของเอกสารหรือผ่านทางอินเตอร์เน็ตได้

Geostatistical Analyst เป็นโปรแกรมชุดสถิติสาหรับการจาลองและสร้างพื้นผิวขั้นประยุกต์ การประมาณค่าช่วงร่วมกับข้อมูลสถิติ ผู้ใช้งานสามารถสร้างพื้นผิวจากชุดข้อมูลการวัดจากตาแหน่งที่จัดเก็บมาสร้างเป็นพื้นที่ที่ต้องการประมาณค่าในเชิงปริมาณ เหมาะกับนักวิจัยทางด้านวิเคราะห์คุณภาพอากาศ การสารวจเหมืองแร่ และปิโตรเลียม การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้านสิ่งแวดล้อม การพยากรณ์น้าฝนและสารเคมี เป็นต้น

Publisher ใช้สาหรับสร้างเอกสารแผนที่เพื่อนาไปประชาสัมพันธ์เผยแพร่ ให้ผู้ใช้อื่นสามารถใช้งานได้ โดยเอกสารแผนที่ pmf นี้จะเปิดด้วยโปรแกรม ArcReader ผู้ใช้งานสามารถเรียกดู ค้นหา และพิมพ์ในรูปแบบกระดาษได้ ทาเป็น DVD และกำหนดระดับการเข้าถึงข้อมูลได้ เหมาะสำหรับหน่วยงานที่ต้องการเผยแพร่ข้อมูลหรือให้บริการข้อมูล

ArcScan ใช้แปลงข้อมูลราสเตอร์เป็นเวกเตอร์ สามารถสร้างข้อมูลจากราสเตอร์ได้จากการลอกลายภาพ สามารถจัดทาในรูปแบบ Batch ได้ เหมาะกับหน่วยงานที่ต้องการจัดทาและจัดเก็บแผนที่กระดาษจานวนมาก สามารถดาเนินการแปลงเป็นข้อมูลดิจิตอล และแปลงเป็นเวกเตอร์ได้

Tracking Analyst สาหรับใช้ติดตาม วิเคราะห์ข้อมูล ผู้ใช้สามารถสร้างชุดข้อมูลการแสดงผลเชิงเวลา วิเคราะห์ข้อมูลเทียบกับเวลาและสถานที่ การเก็บรวบรวมและการสุ่มข้อมูล ติดตามการวิเคราะห์เพื่อสร้างข้อมูลให้ผู้ใช้เห็นเส้นทางหรือติดตามการเคลื่อนที่ของปรากฎการณ์หรือวัตถุผ่านพิกัดเชิงพื้นที่และเวลา

Maplex ใช้ในการวางตัวอักษรในแผนที่ขั้นประยุกต์ ทาให้แผนที่สวยงามขึ้น และลดปริมาณงานในการแก้ไข

Survey Analyst ใช้รวบรวมและจัดการข้อมูลสารวจ ใช้งานบันทึกภาคสนามและจัดเก็บข้อมูลได้ง่ายและสะดวกขึ้น